Platformy, SPD czy „noski” – jakie pedały wybrać?

Pedały rowerowe to jedna z najmniej zauważalnych i docenianych przez amatorów części rowerowych, które w istocie potrafią zrobić niemałą różnicę w kwestii komfortu jazdy i osiąganych na rowerze wyników. To właśnie dzięki nim wkładana siła przekłada się na ruch, a od ich budowy zależy ilość energii wykorzystanej do pokonania konkretnej odległości. Pedały mogą wpływać na ogólne poczucie kontroli nad rowerem, zwiększać wygodę jazdy po niebezpiecznym terenie czy stanowić o przewadze nad konkurencją podczas wyścigu szosowego. Choć niepozorne, z pewnością znaczą wiele i co dla niektórych zaskakujące, występują w naprawdę wielu wariantach. Platformy, SPD, czy „noski” – który z nich sprawdzi się najlepiej?

Opcje mocowania pedałów – podstawowe rodzaje

Platformy to chyba najbardziej podstawowy wariant pedałów rowerowych, montowany standardowo w każdym jednośladzie z wyjątkiem tych przeznaczonych typowo dla profesjonalistów. Pedały platformowe to nic innego, jak zwyczajna plastikowa, metalowa lub gumowa platforma pokryta ząbkami i wypustkami, nałożona na prostą oś łożyskową gwarantującą obracanie się pedału.

Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania, pomijając oczywiście jego stosunkowo niską cenę, jest uniwersalność. Platformy dopasowują się do każdego rodzaju stopy i buta, nie ma więc obaw o konieczność korzystania ze specjalistycznych butów rowerowych. Dzięki wypustkom na platformie, pedały te gwarantują stosunkowo dobrą przyczepność i nie powodują ześlizgiwania się stopy przy każdym bardziej dynamicznym ruchu.

Pedały z noskami i kolcami to specyficzna odmiana pedałów platformowych, stworzona z myślą o rowerzystach chcących wydłużyć moment pracy stopy na pedale i tych, którzy potrzebują możliwości oderwania stopy od platformy w dowolnym momencie. Noski gwarantują utrzymanie stopy przy pedale, pozwalając nie tylko naciskać, ale także ciągnąć platformę do góry. Te wyposażone dodatkowo w kolce gwarantują większą przyczepność buta do platformy, wykorzystywaną przez wielbicieli jazdy górskiej i freeride.

Pedały zatrzaskowe były dla kolarstwa wynalazkiem, który na zawsze odmienił oblicze sportu i pozwolił na osiąganie wyników dotąd niespotykanych. Opracowane i opatentowane przez firmę LOOK w 1983 roku pedały zatrzaskowe, które później wykorzystała w swoim projekcie znana na całym świecie marka Shimano. To właśnie ona, w 1990 roku wypuściła na rynek pierwsze pedały z systemem SPD (Shimano Pedaling Dynamics), pozwalającym na zamocowanie buta do pedału i utrzymanie go w stabilnej pozycji przez cały czas jazdy.

Zintegrowany system butów i pedałów rowerowych jest dość podobny do tego znanego z narciarstwa. Wpięcie się butem w zatrzask unieruchamia obuwie w bloku, gwarantując maksymalne wykorzystanie energii przekazywanej przez kolarza i zapewniając stabilność stopy na powierzchni podczas dynamicznej jazdy.

Wady i zalety poszczególnych rozwiązań – jakie pedały sprawdzą się najlepiej?

Każdy rodzaj pedałów ma swoje wady i zalety, zależne bardzo często nie tylko od indywidualnych preferencji kolarza, ale i specyfiki jazdy, jaką wybiera. Najbardziej podstawowe pedały platformowe wydają się być w zupełności wystarczające dla amatorów, jednak w przypadku jazdy profesjonalnej okazują się nie wykorzystywać w pełni przekazywanej przez człowieka energii.

Ruch roweru zależny jest tu wyłącznie od siły nacisku na pedał, co wydaje się być dość oczywiste i naturalne, dopóki nie porównamy ich z pedałami SPD, które dodatkowo generują ruch poprzez ciągnięcie pedałów do góry czy popychanie ich do przodu. Platformy generują też straty energetyczne poprzez sam fakt konieczności wykorzystania części siły na utrzymanie stopy na powierzchni pedału.

„Noski”, czyli specjalne koszyki montowane na końcu pedałów platformowych okazują się być doskonałym rozwiązaniem dla tych, którzy chcą wyciągnąć ze swoich platform nieco więcej. Dzięki stabilniejszej pozycji stopy na pedale, rower wykorzystuje więcej energii wkładanej przez człowieka, przekładając ją na szybkość poruszania się. Alternatywą dla nosków są tzw. kolce, czyli celowo dodane większe wypustki na powierzchni platform, gwarantujące lepszą przyczepność niż tradycyjna odmiana tego rodzaju pedałów.

Zarówno jedne jak i drugie dodatki mają jednak swoje wady – w dalszym ciągu nie oferują maksymalnego przełożenia siły na wydajność i w dalszym ciągu mogą powodować odrywanie się stopy od powierzchni pedału. Opcja ta jest jednak korzystna dla jednej grupy profesjonalistów – zawodników kolarstwa górskiego, wykonujących powietrzne akrobacje na rowerze.

Pedały SPD to cały szereg zalet takich jak zwiększona skuteczność przełożenia siły, możliwość rozwinięcia większej prędkości czy brak problemów z utrzymaniem nogi na pedale. Choć bardzo popularne wśród profesjonalistów i coraz szerszego grona amatorów, SPD nie są pozbawione wad. Największy problem zdaje się stanowić konieczność wyposażenia się w specjalistyczne buty dopasowane do zatrzasków w konkretnych pedałach. Na szczęście na rynku pojawia się dziś wiele uniwersalnych rozwiązań zarówno w przypadku butów, jak i samych systemów zatrzaskowych, gwarantując większą łatwość w dopasowaniu własnego kompletu.

Wybieramy świadomie – pedały dostosowane do warunków jazdy

Który wariant pedałów będzie dla ciebie najlepszy? Wszystko zależy tak naprawdę od preferowanej techniki jazdy i najczęściej wybieranych tras. Jeśli prędkość i wydajność ruchów są dla ciebie najważniejsze, systemy SPD znane z pedałów SHIMANO PD-M520 SPD czy SHIMANO DEORE XT PD-M8000 SPD sprawdzą się doskonale. Dość powiedzieć, że są one wykorzystywane także przez profesjonalnych zawodników wyścigów szosowych. Jeśli jednak preferujesz agresywną jazdę górską lub nie czujesz potrzeby zwiększania swojej wydajności na rowerze miejskim, platformy uzupełnione ewentualnie o noski będą w zupełności wystarczające.