Wypoczynek i Wakacje na Mazurach

Europejska atrakcja – Kanał elbląski

Kanał Elbląski, albo -jak często się pisze – Elbląsko-Ostródzki, dawniej nazywany Oberlandzkim, Staropruskim, Elbląsko-Mazurskim, a w swych bocznych odnogach jeszcze inaczej, powstał dla celów gospodarczych wskutek decyzji podjętej w 1825 r. przez Pruski Parlament Krajowy. Dogodną i tanią drogą wodną łącząc Pojezierza Ostródzkie i Iławskie z nadbałtyckimi portami w Gdańsku i Elblągu, otwierał szerokie możliwości eksportu przede wszystkim wciąż poszukiwanego wówczas na Zachodzie drewna pozyskiwanego w mazurskich lasach i przyczyniał się do rozwoju gospodarczego regionu.

Przy budowie kanału wykorzystano jeziora leżące na różnych wysokościach. Największe problemy stwarzał odcinek pomiędzy jeziorami Piniewo a Druzno, gdzie należało pokonać 100-metrową różnicę poziomów i statkom towarowym o nośności do 50 ton umożliwić tak strome wpływanie „pod górę”. System śluz, choć dwukrotnie tu zastosowany, przestał w takim przypadku wystarczać, toteż inżynier Steenke zaprojektował zespół pochylni. W zasadniczym swym biegu poza jeziornym kanał przepływa w głębokim wykopie, natomiast odcinkami przemienia się w tory poprowadzone po nasypie. Wówczas statek przemieszcza się po pochylni na szynowej platformie, połączonej stalowymi linami – za pośrednictwem kół zamachowych – z turbinami, które napędza energia spadającej wody. Takie rozwiązanie okazało się genialnie proste, maksymalnie skuteczne i skrajnie oszczędne. W Buczyńcu różnica wysokości wynosi 21,5 m, a pochylnia ma długość 550 m, w Kątach – 18 m przy pochylni 450-metrowej długości, w Oleśnicy – 24,5 m przy pochylni 350-metrowej długości, w Jeleniach – 22,5 m przy pochylni 510-metrowej długości, w Całunach Nowych – 13 m przy pochylni 352-metrowej długości. Przetaczanie na każdej z tych pochylni trwa od 15 do 20 min. Od półtora wieku urządzenia techniczne kanału działają bezbłędnie, wymagając jedynie prostych zabiegów konserwacyjnych. W 1978 r. wpisano je na listę chronionych zabytków kultury materialnej.